पृष्ठभूमि
यस लेखमा हामी इन्धनबाट चल्ने गाडीहरुको हकमा के कर लाग्छन, करको रकम के कति हो, कस्ता व्यक्तिले यो कर तिर्नु पर्ने हुन्छ र साथै के यस संग सम्बन्धित के कस्ता दण्ड – जरिवाना छन् भन्ने विषयमा चर्चा गर्छौँ। vehicle tax in nepal
सवारी साधनमा लाग्ने कर
सवारी साधनमा निम्न प्रकारमा कर असुल उपर गरिन्छ।
- आयकर ऐन २०५८ अनुसार सवारी साधनमा कर।
- सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन २०४९ अनुसार सवारी साधनमा कर।
आयकर ऐन २०५८ अनुसार सवारी साधनको सार्वजनिक उपयोग बापत प्राप्त भएको आयमा कर
परिचय vehicle tax in nepal
यस करलाई सवारी आय कर पनि भन्ने गरिन्छ। यो कर सवारी साधनमा भन्दा पनि सवारी साधनको सार्वजनिक उपयोगद्वारा प्राप्त वार्षिक आयमा लाग्ने गर्छ। यो कर निजी सवारी साधनको हकमा लगू हुदैन। तर तपाइले निजि गाडीको सार्वजनिक उपयोग गर्नुभयो भने हजुर यस करको दायरामा पर्नुहुन्छ। उदाहरणको लागि मानौँ व्यक्ति “क” को आफ्नो स्यान्ट्रो गाडी रहेछ र उक्त गाडी क ले आफ्नो कार्यालय जान आउन उपयोग गर्दा रहेछन। त्यसरी नै व्यक्ति “ख” को पनि उस्तै स्यान्ट्रो गाडी रहेछ तर ख ले उक्त गाडी रिजबमा वैवाहिक कार्यक्रमको लागि उपयोग गर्दा रहेछन भने व्यक्ति “ख” यस कर प्रोयोजनको दायरामा पर्छन। आयकर ऐन २०58 अनुसूची १ को ११.३ मा यस करलाई सम्बन्धित प्रावधानहरु उल्लेख गरिएको छ।
नोट : यस करको दायरामा पर्न व्यक्ति एक बासिन्दा प्राकृतिक व्यक्ति हुनु पर्छ।
करको रकम
यस प्रावधान बमोजिम लाग्ने कर रकम स्वामित्वमा रहेको साधनको प्रकार तथा साधनको क्षमता / सीसी अनुसार कायम गरिएको छ।vehicle tax in nepal
साधनको प्रकार | कर रकम (रु) |
कार, जीप, भ्यान, माइक्रोबस | |
१३०० सिसि सम्मको | ४,000/- |
१३०१ देखि २००० सिसि सम्मको | ४,५00/- |
२००१ देखि २९०० सिसि सम्म | ५,000/- |
२९०१ देखि ४००० सिसि सम्म | ६,000/- |
४००० सिसि भन्दा बढी | ७,000/- |
मिनी ट्रक, मिनी बस, मिनी ट्यांकर | ६,000/- |
मिनी ट्रीपर | ७,000/- |
ट्रक, बस | ८,000/- |
ट्यांकर, ग्यास बुलेट, ट्रिपर | १२,000/- |
मशीनरी उपकरण जस्तै डोजर, खुदाई गर्ने, लोडर, रोलर, क्रेन। | १२,000/- |
ट्राक्टर | २,000/- |
पावर टिलर | १,५00/- |
रिक्शा, टेम्पो र ३ चक्के | २ ,000/- |
सवारी तथा यातायात व्यवस्था ऐन २०४९ अनुसार सवारी साधनमा कर।
परिचय
करको यो विधिलाई “सवारी स्वामित्व कर” पनि भनिन्छ। निम्न लिखित सवारी साधनको स्वमित्व रहेका हरेक व्यक्ति तथा निकायले यस कर हरेक वर्ष तिर्नु पर्ने हुन्छ। यस करको अदाधरणा लक्जरी वस्तुमा कर असुल गर्ने भन्ने हो।
करको रकम
निजि सवारी साधन | प्रदेश १ | प्रदेश २ | बागमती प्रदेश | गण्डकी प्रदेश | प्रदेश ५ | कर्णाली प्रदेश | सुदुर पश्चिम प्रदेश |
मोटरसाइकल | |||||||
१२५ सिसि सम्मको | 2,800/- | 2,500/- | 2,800/- | 2,600/- | 2,500/- | 2,500/- | 2,500/- |
१२६ देखि १६० सिसि सम्मको | 4,500/- | 4000 | 4,500/- | 4,200/- | 4,500/- | 4,000/- | 4,500/- |
१६१ देखि २५० सिसि सम्मको | 4,500/- | 5,000/- | 5,500/- | 4,200/- | 4,500/- | 4,000/- | 4,500/- |
२५१ देखि ४०० सिसि सम्मको | 9,000/- | 8,000/- | 9,000/- | 8,400/- | 9,500/- | 8,000/- | 8,000/- |
४०१ देखि ६५० सिसि सम्मको | 16,500/- | 15,000/- | 20,000/- | 16,000/- | 20,000/- | 15,000/- | 9,000/- |
६५० सिसि भन्दा बढीको | 16,500 | 15,000/- | 30,000/- | 16,000/- | 20,000/- | 15,000/- | 9,000/- |
कार, जीप, भ्यान, माइक्रोबस | |||||||
१००० सिसि सम्मको | 21,000/- | 19,000/- | 21,000/- | 20,000/- | 20,000/- | 19,000/- | 19,000/- |
१००१ देखि १५०० सिसि सम्मको | 23,000/- | 21,000/- | 23,500/- | 22,000/- | 22,000/- | 21,000/- | 21,000/- |
१५०१ देखि २००० सिसि सम्मको | 30,000/- | 23,000/- | 25,500/- | 24,000/- | 25,000/- | 23,000/- | 23,000/- |
२००१ देखि २५०० सिसि सम्मको | 35,500/- | 32,000/- | 35,500/- | 33,500/- | 34,000/- | 32,000/- | 32,000/- |
२५०० देखि २९०० सिसि सम्मको | 41,000/- | 37,000/- | 41,000/- | 39,000/- | 39,000/- | 37,000/- | 37,000/- |
२९०० सिसि सम्मको | 58,500/- | 53,000/- | 58,500/- | 55,500/- | 55,000/- | 53,000/- | 53,000/- |
मशीनरी उपकरण जस्तै डोजर, खुदाई गर्ने, लोडर, रोलर, क्रेन। | 38,500/- | 35,000/- | 38,500/- | 36,500/- | 40,000/- | 35,000/- | 35,000/- |
मिनी ट्रीपर | 27500 | 25,000/- | 27,500/- | 26,500/- | 30,000/- | 25,000/- | 25,000/- |
रिक्शा, टेम्पो र ३ चक्के | 5,000/- | 5,000/- | 5,500/- | 5,200/- | 5,000/- | 5,000/- | Not Mentioned |
ट्राक्टर | 4,500/- | 2,500/- | 5,000/- | 4,200/- | 4,000/-(कृषि उपयोगमा , 15,000/- अन्य उपयोगमा | 4,000/- | 4,000/- |
Power Tiller | 3,500/- | 3,000/- | 3,500/-((कृषि उपयोगमा,15,000/- अन्य उपयोगमा | 3,200/- | 2,000/- | 3,000/- | 1,000/- |
मिनी बस, मिनी ट्रक | 24,500/- | 22,000/- | 24,500/- | 23,000/- | 23,500/- | 22,000/- | 20,000/- |
बस, ट्रक | 33,000/- | 30,000/- | 33,000/- | 33,500/- | 32,000/- | 30,000/- | 30,000/- |
दर्ता नविकरण समय:
दर्ता नविकरण समय सवारी दर्ता म्याद समाप्त भएको मिति देखि अधिकतम ३ महिना हुन्छ।
ढिला दर्ता / नविकरणका गरेमा लाग्ने जरिवाना:
माथि उल्लेखित ३ महिना भित्र दर्ता नाविकरण गर्नेको हकमा निम्न अनुसार जरिवाना लाग्छ।
नवीकरण समय | जरिवाना |
म्याद समाप्त भएको ३० दिन | नवीकरण दस्तुरको ५ % |
त्यस पछिको ४० दिन भित्र | नवीकरण दस्तुरको १० % |
म्याद समाप्तको भएको १ वर्ष भित्र | नवीकरण दस्तुरको २० % |
म्याद समाप्तको भएको १ वर्ष पछि | नवीकरण दस्तुरको १०० % |
म्याद समाप्तको भएको २ वर्ष पछि | नवीकरण दस्तुरको २०० % |
म्याद समाप्तको भएको ३ वर्ष पछि | नवीकरण दस्तुरको ३०० % |
म्याद समाप्तको भएको ४ वर्ष पछि | नवीकरण दस्तुरको ४०० % |
म्याद समाप्तको भएको ५ वर्ष पछि | नवीकरण दस्तुरको ५०० %. |
म्याद समाप्तको भएको ५ वर्ष भन्दा बढी | माथि निकालिए जसरीको जरिवानामा थप १००% जरिवाना |
नोट : सवारी दर्ता नविकरण गर्नु अघि सवारीको बीमा नवीकारण वा अद्यावधिक हुनु पर्छ।
नोट : माथि लेखिएको दुवै कर यातायात व्यवस्था कार्यालयमा नविकरणको बखत बुझाउनु पर्छ।
नेपालमा सवारी साधन कर सम्बन्धी लेखकको टिप्पणी
पहिले मोटरसाइकललाई लक्जरी समानको रुपमा हेरिन्थ्यो र यो कर लगाउनु तार्किक नै थियो। तर अहिले नेपालीमा मोटरसाइकल अब एक लक्जरी समानको सट्टा आधारभूत आवश्यकता बनेको छ। कानुन निर्माताहरुले यो कुराको मनन गर्नु आवस्यक छ। त्यसरी नै कृषि प्रधान देश भएकाले ट्राक्टर जस्तै आन्य कृषि संग सम्बन्धित साधनमा पनि महँगो स्वामित्व कर रहेकाले व्यावसायिक कृषिको विकासमा सहजता प्रदान गर्न यस्ता साधनमा कर न्यूनतम राख्नु पर्ने देखिन्छ। vehicle tax in nepal
सावधान
यस् लेखको उदेश्य भनेको शैक्षिक तथा जानकारीमूलक ज्ञान प्रदान गर्नु हो। यस् लेखको आधारमा निर्णय लिई कसैलाई कुनै प्रकारको वित्तिय क्षति नोक्सानी हुन गएमा लेखक जिम्मेवार हुने छैन। यस् लेखमा भएको जानकारी कदापनि विज्ञहरुको सल्लाहको वैकल्पिक मध्यम हुने छैन। वित्तिय निर्णय लिनुपुर्व कृपया विज्ञको सहायता लिनुहोस् वा हामीलाई सम्झनुहोला।